Wie gelooft dat de geboorte van een baby staat voor een nieuwe, frisse start moet vooral de nieuwste tekeningen van Marijn Akkermans gaan bekijken, nu te zien in galerie dudokdegroot in Amsterdam. Daar sperren pasgeboren, mollige baby’s hun monden wagenwijd open om rijen groene computercijfertjes te openbaren, die net als in The Matrix als regenstralen naar beneden druppelen (iemand zou voor de lol de dagelijkse referenties naar die bijna twintig jaar oude film eens moeten turven). ‘Nieuw’ en ‘fris’ zijn relatieve begrippen voor wie denkt dat de mens niet meer is dan een willoos, door digitale én biologische algoritmes bepaald wezen.

Denkt Akkermans dat dan? Hij denkt er in elk geval over na, getuige zijn tentoonstelling Algorithm corrupted (though sheer comedy of course). Die titel refereert aan het werk van de Israëlische historicus en filosoof Yuval Noah Harari (auteur van de bestseller Sapiens), die vergezichten schetst waarin alwetende algoritmes de dienst uitmaken en vrije wil niet meer bestaat. Deze dystopie – voor sommigen wellicht een utopie, je weet maar nooit – is niet vréselijk letterlijk terug te vinden op die nieuwe tekeningen van Akkermans, maar de tentoonstelling ademt wel de sfeer van een licht unheimische toekomst.

Werk van Marijn Akkermans in galerie Dudokdegroot, Amsterdam. Algorithm corrupted (though sheer comedy, of course), januari 2018. Foto: Merel Bem

De getekende wereld van de kunstenaar bestaat behalve uit die cijferbrakende baby’s ook uit starende androgyne mensen die meer dan levensgroot boven de kijker uittorenen. Het zijn bekenden voor wie Akkermans’ werk eerder zag. Nieuw is dat hun gezichten en lichamen, opgebouwd uit zachte, transparante lagen inkt en acryl, worden gekliefd door eveneens getekende ‘scheuren’, als op een schilderij van Lucio Fontana. Ze breken het papieren oppervlak open en daarachter bevindt zich een tweede, vaak veel donkerder dimensie. Steeds zijn er van die openingen: monden, oren, gitzwarte ogen, ze zuigen de kijker het beeld in en spelen met de beperkingen van het platte vel. Op een van de tekeningen heeft iemand haar/zijn hand tegen de rand van het papier gelegd, alsof daar een muur zit om tegen te leunen, terwijl andere lichaamsdelen juist weer van het vel zijn af gevallen.

Werk van Marijn Akkermans bij galerie Dudokdegroot, Amsterdam. Algorithm corrupted (though sheer comedy, of course), januari 2018. Foto: Merel Bem

Detail uit het werk van Marijn Akkermans. De kunstenaar maakt graag gebruik van keukenpapier met een werkje erin, zoals hier goed te zien is. Foto: Merel Bem

Is kunst maken een vrije keuze of wordt ook Akkermans gestuurd door onzichtbare regels, afspraken en zijn DNA? En stelt de activiteit in dat laatste geval nog wel wat voor? Hoe authentiek is de kunstenaar? Het zijn de vragen achter deze tentoonstelling, ze zitten verstopt in de zwarte gaten en scheuren op het papier, daar waar het donker is en de vertwijfeling heerst. Ze zouden iemand zomaar lam kunnen slaan. Maar op Marijn Akkermans lijken ze precies het tegenovergestelde effect te hebben; ze zorgden ervoor dat zijn werk een nieuw ontwikkeling doormaakte. Hij beheerst zijn eigen techniek tot in de puntjes, de verschillende inktlagen resulteerden in lichaamsdelen die wonderlijk genoeg zowel schaduw als vaste materie zijn, als bevonden zijn wezens zich in een schemergebied. Vooralsnog biedt dat hoop voor de toekomst.

Marijn Akkermans: Algorithm corrupted (though sheer comedy of course). T/m 24/02 in galerie dudokdegroot, Amsterdam.

Dit artikel verscheen op 12 januari 2018 in de Volkskrant.