Zou Anthony Wallace net zolang gewacht hebben tot hij deze scène kon vastleggen? Ik durf erom te wedden van wel. Het fotograferen van een bioscoopsetting, waarbij je in het semidonker tegen allerlei ruggen en een groot scherm zit aan te kijken, zal niet de leukste opdracht zijn. Het wordt alleen dán interessant, wanneer het scherm een inhoudelijke bijdrage kan leveren aan het beeld.

Daar zijn mooie voorbeelden van. Zo is er een prachtige oude foto van een Amerikaanse drive-in bioscoop uit 1955 (te vinden op de website van Getty), waarop het lijkt alsof rijen auto’s – geen mens te zien – aandachtig staan te kijken naar een reclamefilm over een auto. En de Japanse fotograaf Hiroshi Sugimoto maakte in 1978 de beroemde serie Theatres: foto’s van oude filmzalen die zijn vastgelegd met een sluitertijd die net zo lang was als de afgespeelde film. Het resulteerde in spookachtige lege zalen met een wit oplichtend filmdoek, het omgekeerde van een zwart gat, dat de hele film in zich had opgezogen.

En dan deze foto uit Hongkong. Afgelopen week opende daar The Grounds, het eerste ‘socially distanced outdoor entertainment park’, dat in elk geval de komende twee maanden geopend zal zijn. Er ligt zacht verend kunstgras, er is bediening en binnen met witte houten hekjes afgeschermde, coronavrije zones staan ouderwets gestreepte strandstoelen en schemerlampjes. Je moet er online reserveren, formulieren invullen, je temperatuur laten meten, een mondmasker dragen en in je eigen hok blijven, dat je bij aanvang zelf moet schoonmaken met een flesje handgel en een tandenborstel – oké, dat laatste is niet waar; je krijgt een spons – maar dan kun je dus wel de hele avond lekker filmkijken. 

Heerlijk, een klassiek liefdesdrama, een romantische komedie, een koddige natuurfilm, een feelgood-Pixar (kom maar tegen me aan zitten – o nee, mag niet), in elk geval: iets om relaxt bij weg te dromen. Nee hoor, dacht de organisatie van The Grounds, we doen Jaws, een thriller over een ruim zeven meter lange witte haai met een rancuneuze inborst en honger.

Hoera, moet Anthony Wallace, de fotograaf die de buitenbioscoop ging vastleggen, hebben gedacht. Ongetwijfeld kende hij de ‘Get out of the water’-scène met dat ene beroemde shot: het moment dat Chief Brody, de man die belast is met de veiligheid van het strand, met eigen ogen ziet dat hij een ruim zeven meter groot probleem heeft. Hij zit gestrest op het drukke strand, zijn vrouw zit achter hem en masseert zijn schouders, en dan valt de haai aan. Het ijzingwekkende besef wordt verbeeld door een ‘dolly zoom’: de camera beweegt glijdend achteruit, terwijl de cameraman op hetzelfde moment inzoomt op Brody’s gezicht. Daardoor lijkt het alsof de achtergrond zich vernauwt, alsof zijn wereld even heel klein wordt.

Precies die visuele metafoor legde Wallace vast. Het effect? Een en al Droste. Chief Brody kijkt naar de haai en gelooft zijn ogen niet. Het Hongkongse filmpubliek, zittend in dezelfde soort gestreepte strandstoelen (zou The Grounds de meubilering soms afstemmen op het programma?), kijkt griezelend naar de moordlustige haai in de ogen van Chief Brody. En ik kijk naar de foto van mensen die kijken naar een enge strandscène in een volledig coronabestendige setting en denk: 2020 – het lijkt wel een slechte film. Dolly zoom ennnnn… cút!

Dit stuk verscheen op 21 november 2020 in de Volkskrant.