De herdenking van het einde van de Eerste Wereldoorlog in Parijs zit erop, maar gelukkig hebben we de foto’s nog. Het was prijsschieten voor de fotografen, zo bleek uit de stortvloed aan geweldige beelden die tijdens en na afloop van het weekend binnenstroomden. Het had pijpenstelen geregend in de Franse hoofdstad en iedereen weet: wanneer het weer niet meewerkt tijdens dit soort officiële gelegenheden, wordt het leuk.

Waarvan akte. De regen zorgde ervoor dat de helikopter van president Trump dienstweigerde, waardoor die zaterdag niet aanwezig kon zijn bij een herdenking op een begraafplaats in Compiègne, even ten noorden van Parijs. Op sociale media ging het los met afbeeldingen van gesmolten oranje Trump-ijsjes, Trump met een truttig regenkapje op, en duizend foto’s van Barack Obama die de heftigste stormen trotseerde ‘als een man’. Het Franse leger stuurde een foto van een kletsnatte tijgerende militair, met de groetjes aan Trump.

Daarbovenop kwamen nog de beelden van de activistische Femen-vrouwen. Die hadden, in de regen, al hun bovenkleding uitgetrokken en geprobeerd zichzelf zonder paraplu bovenop de gepantserde zwarte auto te werpen, waarin Trump op dat moment hoog en droog werd vervoerd. Er kwam zoveel kritiek op de Amerikaanse president dat het Witte Huis zich genoodzaakt zag een officiële foto vrij te geven waaruit bleek dat de man heus weleens in de regen loopt. Daarop is te zien hoe Trump een droge paraplu vasthoudt in de tuin van zijn ambtswoning.

Goed. Dat was lachen. Maar u zag het ongetwijfeld allemaal al drie keer voorbijkomen. Met Trump is het bovendien makkelijk scoren, waar hij ook verschijnt en wat voor weer het ook is. Ik zocht iets anders, iets wat daadwerkelijk met de herdenking van die Eerste Wereldoorlog te maken had, een beeld dat in mijn hoofd zou beklijven en niet vijf minuten later alweer verdwenen zou zijn. Ik werd op mijn wenken bediend.

Eerst kwam die wonderlijk intieme foto van Merkel en Macron voorbij – of ja, hoe moeten we dit duo voortaan noemen: Mercron, Macrel? Ze stonden bij de begraafplaats in Compiègne, waar Trump dus niet was en waar het, getuige de foto, op dat moment niet regende. Tijdens de ceremonie hielden de Duitse en de Franse leider elkaars hand vast en eventjes drukte Angela Merkel liefdevol haar gezicht tegen dat van Emmanuel Macron aan. Op de foto lijkt het alsof ze hem iets in zijn oor wil fluisteren, maar op een filmpje is goed te zien dat er niet gesproken wordt; het is echt alleen dat ene, woordloze gebaar.

Merkel, die na 2012 niet zal terugkeren als bondskanselier, leek een moeder die de vertrouwde geur van haar kind opsnuift, omdat ze weet dat ze het straks langdurig zal moeten missen. En tuurlijk, ongetwijfeld ruikt Macron hartstikke lekker – het schijnt dat hij nogal wat Frans belastinggeld besteedt aan shampoo – maar toch was ik erdoor ontroerd. Wie had honderd jaar geleden, de Eerste Wereldoorlog net voorbij, de Tweede om de hoek, kunnen denken dat Duitsland en Frankrijk ooit nog zo innig met elkaar zouden zijn?

Het werd nog beter. Na afloop van de herdenking in Compiègne ontmoetten de bondskanselier en de president, zogenaamd heel spontaan en ongepland symbolisch, een 100-jarige Franse vrouw (inmiddels 101). Het leverde het ideale persmomentje op. Lief vrouwtje: check. Wollig mutsje in de kleur van de onschuld: check. Twee Europese wereldleiders die zich van hun warme, menselijke kant laten zien: checkerdecheck.

‘Monsieur Macron, het is toch niet mogelijk,’ kun je de vrouw horen zeggen in een filmpje dat van de ontmoeting werd gemaakt. ‘Een klein, lief vrouwtje als ik, dat de hand schudt van de president van Frankrijk.’ Daarna vraagt ze tot drie keer toe aan Merkel: ‘Bent u mevrouw Macron?’ Ja, neem het haar eens kwalijk. Voor haar was Duitsland minstens de eerste helft van haar leven de agressor, moest ze nu zomaar geloven dat de blonde vrouw die daar de Franse president stond te knuffelen de Duitse bondskanselier was? Wat was er in die honderd jaar in vredesnaam gebeurd?

Er werd een foto gemaakt. Daar staat het kleine, lieve vrouwtje, glunderend tussen Monsieur le President en zijn vrouw. ‘Over een jaar ben ik hier weer,’ zei ze na afloop strijdlustig. ‘Ik ook,’ antwoordde Macron. Merkel zweeg guitig. Het regende nog altijd niet.

 

Dit artikel verscheen op 16 november in de Volkskrant.