Mijn zoon deed onbezonnen en verwondde iemand. Ik zuchtte diep en dacht: Wat nu? Hij houdt tegenwoordig zijn oren dicht wanneer ik voor de zoveelste keer zeg dat hij moet nadenken voordat hij iets doet. Terecht. Ik word ook mesjogge van mezelf en het helpt niets. Ik dacht aan de dag en hoe die zich had ontrold naar aanleiding van zijn wildemans actie, hoe alles een reactie was geweest op dat ene moment van onnadenkendheid. En toen zette ik hem achter mijn laptop.

Der Lauf der Dinge van Fischli & Weiss uit 1987 staat in delen op Youtube. Na een paar minuten riep mijn zoon verrukt: ‘Een kettingreactie!’. Inderdaad: actie – reactie, een stroompje water veroorzaakt een ontploffing, een rollend balletje wekt een ballon tot leven tot hij knalt, een houten stelling dondert om en zet een olievlek in lichterlaaie.

 

 

 

Hij zat geboeid te kijken naar chemische wolken die omhoog walmden uit een emmer, naar een oppervlak van dik wit schuim dat als kruiend ijs voorbij kroop. Hij wees me op de mogelijke afloop van een vlammetje dat omhoog kroop langs een draadje, hoe een ander draadje leidde naar een simpel houten karretje op rails en hij voorspelde hoe dat karretje straks zou gaan rijden en dan een blokje zou omstoten en dat dat blokje – en hij was stomverbaasd toen het toch anders liep dan hij had gedacht.

Ha, dacht ik. Ik heb je, mannetje. En ik zei: ‘Zie je, Benjamin, hoe alles met elkaar te maken heeft? Zie je hoe zoiets simpels als een rollend balletje een ontploffing kan veroorzaken? En zie je dat de ene reactie totaal anders is dan de andere, dat je niet altijd ziet aankomen wat er gaat gebeuren?’

 

 

‘Ja’, zei Benjamin, ‘dat is cool’.

‘Heel cool’, zei ik en haalde diep adem. ‘En weet je? Eigenlijk is dit precies wat er vandaag gebeurde. Jij was die vuilniszak aan het begin, die ging draaien en draaien, waardoor die autoband van het plankje afrolde en alles ineens omviel en in brand vloog en ontplofte. Snap je dat? Jij deed iets en daardoor gebeurde er een heleboel andere dingen, die je toen niet meer kon stoppen.’

Geniaal, dacht ik. Dit is geniaal. Ik heb het gevonden. Ik ga een boek schrijven over hoe verdraaid effectief kunst kan zijn bij het grootbrengen van je kind en hoe je elk probleem visueel en begrijpelijk kunt maken met behulp van de kunstgeschiedenis. Allemachtig, dacht ik, dat ik daar niet eerder op gekomen ben. Ik word de goeroe van de opvoedkunst.

‘Snáp je?’ riep ik bijna jubelend. ‘Begrijp je dit, Benjamin, zul je dit goed onthouden? Zul je aan deze film denken, morgen op het schoolplein en bij het buitenspelen?’

Er kwam geen reactie. Benjamin had zijn handen weer tegen zijn oren gedrukt. Hij keek me boos aan. ‘Ga maar legoën’, zei ik. Want Lego helpt eigenlijk altijd.