De oogst van het Steenbergen Stipendium, nu te zien in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam, valt dit jaar tegen. Lag het aan het koude voorjaar – daar had iedereen last van, dus waarom jonge fotografen niet? Hoe het ook zij, het Steenbergen, van oudsher de hoeder van kwalitatief hoogstaand, autonoom werk dat afkomstig is van Nederlandse kunstacademies, ontbeert deze keer de gebruikelijke schwung.

De uitverkoren fotografen, Kyle Tryhorn, Sascha Landshoff, Jan Rosseel, Nina Vossen, en Jaya Pelupessy, maken alle vijf heel verschillend werk, maar vinden elkaar in het net niet ver genoeg opdrijven van hun onderwerp. Klats, de zweep erover, nóg een stukje verder gaan dan je denkt dat je kunt – daar schort het aan. Tryhorn (Gerrit Rietveld Academie, Amsterdam) toont watervallen op meerdere schermen, in een installatie die vragen moet stellen over de huidige manier van natuurbeleving, maar blijft hangen in de onderzoeksfase.

 

 

 

 

Een andere genomineerde die net een stap te weinig deed, is Jan Rosseel, (KABK, Den Haag). Die zou je de gedoodverfde winnaar van het Steenbergen Stipendium kunnen noemen; zijn naam zoemde de laatste maanden rond en hij werd ook genomineerd voor de Photo Academy Award, waarover zo meer. Hij heeft met zijn project over de Bende van Nijvel, een groep Belgische misdadigers die in de jaren tachtig een reeks brute moorden pleegde en nooit werd gepakt, een mooi onderwerp te pakken. Een persoonlijk onderwerp zelfs, aangezien Rosseels eigen vader één van de slachtoffers was. Maar Belgische Herfst blijft ondanks die intieme premisse helaas teveel op de vlakte. Het wil maar niet echt donker worden.

 

 

 

 

 

 

 

 

Jaya Pelupessy (HKU, Utrecht) zou het Steenbergen Stipendium moeten winnen. Hoewel hij gebruik maakt van een hippe beeldtaal die de laatste jaren overal op academies opdook (foto’s van zelfgemaakte installaties met radiator, elektriciteitssnoeren, rolgordijn en touw bijvoorbeeld), weet hij die in zijn presentatie en in zijn boek toch te overstijgen met werk dat de kijker in elk geval aanzet tot kijken, peinzen en ontdekken.

 

 

 

 

 

 

Op The Photo Academy Award, prijs voor wat toegepastere fotografie afkomstig van de fotoacademies én de kunstacademies (Nederlandse en Belgische), is meer te beleven. Deze tentoonstelling is te zien in het Fotomuseum Den Haag. Ook hier hangen foto’s die het gemoed compleet koud laten. Bovendien zou het fijn zijn wanneer de organisatie een alternatief bedacht voor de vaak tenenkrommende persoonlijke motivatie van de fotografen die naast het werk te lezen is. Maar. Oók goed werk, echt waar.

De close-up films die Simone Engelen (KABK, Den Haag) maakte van dementerende mensen zijn aangrijpend mooi, des te meer omdat het geluid werd weggelaten. Daardoor wordt de steeds grotere verinnerlijking in zo’n vergeetachtig hoofd pijnlijk duidelijk.

 

 

 

 

Over wie The Photo Academy Award zou moeten winnen, kan worden getwijfeld. Moet het Niels Blekemolen (ook KABK) worden, die met zijn project Een keer per week een ingetogen en prettig eigenzinnige blik biedt op het leven in een ouderentehuis? Of toch eerder Frederik Buyckx (Koninklijke Academie voor Schone Kunsten, Gent)? Die portretteerde in Jesus, Make-up & Football een sloppenwijk in Rio de Janeiro, zó levendig en uitgebreid en nietsontziend, dat je bijna zou vergeten dat het kijken naar foto’s ‘slechts’ een tweedimensionale, reukloze ervaring is. Binnenhalen die oogst, voordat het weer koud wordt.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Steenbergen Stipendium 2013: t/m 3 november in het Nederlands Fotomuseum, Rotterdam. Uitreiking 16 oktober

The Photo Academy Award: t/m 27 oktober in het Fotomuseum Den Haag. Uitreiking 19 september

Gepubliceerd op 17 september in de Volkskrant