‘Mijn beste klanten zijn musea en rijke verzamelaars, maar de leukste klanten zijn fotografen en kunstenaars. Die kopen fotootjes ter inspiratie. Het kost me wel altijd moeite, want ze vissen het mooiste eruit, de ratten. Een negentiende-eeuwse topografische foto – daar kan ik zonder tranen in mijn ogen afstand van doen, maar van die mooie pseudodiepzinnige fotoreeksen van schilderijlijsten of spiegels of lampjes … jóh!’

Frido Troost (52) is maandag na een kort ziekbed overleden. Sinds 2001 runde hij in Haarlem het Institute for Concrete Matter (ICM), een winkel annex archiefruimte annex studiecentrum voor vintage en veelal anonieme gebruiksfotografie, bekend en geliefd bij een bescheiden maar trouwe schare fotografieliefhebbers. Ze kwamen er voor de oude daguerreotypieën, de cartes de visite, de bijzondere negentiende-eeuwse vondsten. Ze kwamen ook voor hem: de levendige kunsthistoricus en docent fotografie aan de Amsterdamse Gerrit Rietveld Academie, die zijn kennis over de fotografie vergaarde in de praktijk en daar graag over uitweidde.

Frido Troost wás het ICM. Aan zijn houten tafel zaten elke zaterdag fotografieverzamelaars, bevriende kunstenaars en specialisten onder een wolk van sigarettenrook eindeloos te praten. Hij organiseerde er sinds een jaar, samen met zijn vriendin, beeldend kunstenaar Corinne Bonsma, de boeiende tentoonstellingenreeks Unter dem Baum. Hij gaf bekende fotografen, zoals Johannes Schwartz, Charlotte Dumas en Paul Kooiker, vrij spel in het combineren van hun eigen werk met de rijke collectie van het ICM.

Foto’s buiten hun oorspronkelijke kaders trekken. Dat is wat Frido Troost altijd heeft gedaan, al toen hij nog werkzaam was bij het Haarlemse Spaarnestad Fotoarchief en later, toen hij samen met galeriehouder Willem van Zoetendaal een reeks eigenzinnige fotoboekjes uitgaf. Niet afgaan op bekende namen, niet ‘met je oren kopen’: zélf kijken, en er dan iets ‘inspiratiefs’ mee doen.

Onlangs is zijn collectie verworven door het in Londen gevestigde Archive of Modern Conflict, eveneens gericht op vintage gebruiksfotografie en het ongedwongen gebruik daarvan. Het vermoedelijke vertrek van het ICM uit Haarlem zou een aderlating voor de Nederlandse fotografiewereld betekenen. Maar het mag gerust een Troost genoemd worden dat de foto’s zullen worden opgenomen in een geestverwante omgeving.

Gepubliceerd op 24 april 2013 in de Volkskrant

(Foto bij krantenbericht: Joost van den Broek)