© Loren Elliott / Reuters 2018

‘Run Forrest, run!’ Het was het eerste dat in me opkwam bij het zien van deze foto. Zou er iemand zijn die nu niet weet uit welke film deze zin komt? Het lijkt me sterk, maar voor de zekerheid: het is Forrest Gump (1994), een scène uit het begin van de film waarin de kleine Forrest, niet al te snugger en met hinderlijke beugels aan zijn benen, door drie leeftijdgenoten op fietsen achterna wordt gezeten. Zo snel als zijn stramme benen het toelaten strompelt hij voort, aangespoord door zijn vriendinnetje Jenny. ‘Run, Forrest, ruuuuun!’ En dan, terwijl je jezelf als kijker bijkans zit op te vreten van spanning en frustratie omdat die drie etters steeds dichterbij komen, beginnen de benen van Forrest ineens te werken, vliegen in slow motion die suffe beugels in stukken door de lucht en zoeft hij in een wolk van stof het pad af, zijn belagers in verwarring achter zich latend.

‘Nu zou je me niet geloven als ik het je vertelde,’ zegt Gump jaren later tegen een vrouw naast hem bij de bushalte, alwaar hij zijn wonderbaarlijke levensverhaal deelt met iedereen die daar zit te wachten, ‘maar ik kon rennen als de wind.’

Je zou de vluchtende Mexicaan op deze foto ook zo’n glorieus Hollywood-moment gunnen. Dat ie over een jaar of veertig, zittend op de veranda van zijn huis ergens in de Verenigde Staten, aan zijn kleinkinderen vertelt hoe hij op een zonnige dag in april 2018 ontsnapte aan een agent van de U.S. Border Patrol bij McAllen, Texas, waar hij probeerde de grens over te steken. Hoe de politieman plotseling was opgedoken uit de bosjes, een snoekduik maakte en zijn arm uitstrekte om hem te pakken. Hoe hij de man op het laatste moment had ontweken (‘Run, grandpa, run!’ roepen de kleinkinderen glunderend) en was gaan rennen, met nieuwe benen, net zolang tot hij bij dit huisje kwam.

‘Nu zou je me niet geloven als ik het je vertelde,’ zegt de man jaren later met onverholen trots, ‘maar ik kon rennen als de wind.’

Soms is een foto gestolde hoop. De Amerikaanse persfotograaf Loren Elliott hing dagen rond bij McAllen, een stad aan de Mexicaans-Amerikaanse grens, vlakbij de Golf van Mexico. Hij fotografeerde er talloze Mexicanen die het in dit gure Trump-tijdperk toch waagden de illegale oversteek te maken. Op de meeste van de foto’s uit zijn serie Caught at the Mexico-U.S. border (te zien op de website van fotoagentschap Reuters) figureren Mexicaanse immigranten die tijdens hun pogingen zijn gesnapt en opgepakt. Hele families zitten verslagen in het gras of staan in het felle licht tegen de achtergrond van een verroeste schutting. Ze moeten de veters uit hun schoenen halen, krijgen handboeien om. Op deze foto’s zijn de Amerikaanse grensbewakers, in hun groene pakjes speurend achter bomen en vluchtende Mexicanen bij hun lurven grijpend, de overwinnaars.

Niet op die ene foto. Op die ene foto is de uitkomst onbeslist, de toekomst nog open. Op die ene foto is de illegale Mexicaan vooralsnog degene die ontsnapte aan de klauwen van zo’n enge groene man en nu zijn vrijheid tegemoet rent. Dat achter de volgende boom ongetwijfeld een andere agent staat te wachten om hem alsnog in te rekenen, daar hoeft hij zich op dit moment geen zorgen om te maken. Ren, jongen, ren!

Gek dat je zo kunt meeleven met iemand van wie je alleen de rug ziet. Deze foto maakt dat ik opveer van mijn stoel om de vluchtende Mexicaan aan te moedigen, als was hij een karakter in een film, de gedoodverfde verliezer, de underdog, die zijn belager – de grote boze overheid, de sadistische gevangenisbewaker, de bovennatuurlijke supermacht – van zich weet af te schudden.

Dat moet de fotograaf zelf ook gezien hebben. Wie zijn fotoserie over de verwikkelingen aan de Amerikaans-Mexicaanse grens op de website van Reuters bekijkt, komt dit beeld niet tegen, hoewel het er duidelijk bij hoort. In plaats daarvan zette Elliott de foto prominent op Twitter, met nog twee andere foto’s die vlak vóór en vlak na dit moment werden genomen en waarop je nog beter ziet hoe nipt de ontsnappingsscène is. Ook hij moet gedacht hebben: Ren, jongen, ren! Zijn foto is een ode aan de onbekende Mexicaan.

Dit stuk verscheen op 18 mei 2018 in de Volkskrant.