De lijst met kunstenaarsnamen die voorafgaande aan de tentoonstelling Wit in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam middels flyers en persberichten werd rondgestuurd, was lang. Er stonden wel tachtig namen op en aan het eind van de lijst stond ook nog eens omineus: ‘en anderen’. Dat zou dus wat worden. Bovendien waren het niet de minste namen: bekende Nederlandse en een paar buitenlandse fotografen, beeldend kunstenaars, (mode)ontwerpers, dichters, schrijvers, allen samengebracht in het totaalconcept dat Wit was gedoopt en dat het Nederlands Fotomuseum in één keer de 21^ste eeuw in moest slingeren.

Dat het veel en groot zou zijn, was dus genoeglijk bekend. Toch overvalt het je alsnog wanneer je de wondere witte wereld instapt die Anne van der Zwaag, het mastermind achter de expositie en het concept eromheen, voor je uitstippelde. Daar ontvouwt zich een tot in de puntjes verzorgd traject van grote en kleine ruimten, een soort Wunderkammers, die thematisch werden ingericht en waar alle disciplines kriskras door elkaar werden opgesteld. Elke ruimte kreeg een eigen ‘textiele interventie’ door kunstenaar Fransje Killaars. De ene keer zijn de wanden beplakt met grof wit linnen, de andere keer met frivole stroken stof. De verschillende thema’s (smetteloosheid, onschuld, de dood, de bruid, enzovoorts) worden ingeleid door korte stukjes tekst van schrijver Dirk van Weelden. En speciaal voor de tentoonstelling schreven Ellen Deckwitz en Ingmar Heytze gedichten voor op de muur.

 

 

 

 

 

 

Dit is de mogelijke toekomst van de fotografietentoonstelling, zegt het Nederlands Fotomuseum via Anne van der Zwaag: geen statische rijen ‘plaatjes’ aan de muur, maar één-tweetjes en haasje-overs met andere kunstvormen, en mikkend op een zo breed mogelijk publiek. Van der Zwaag, stevig verankerd in het Nederlandse culturele leven én in de zakenwereld, werd twee jaar geleden aangesteld als bedenker en samensteller van een ambitieus nieuw programma (‘Zwart-Wit’), financieel mogelijk gemaakt door een aanzienlijke bijdrage (600 duizend euro) van het Wertheimer Fonds.

Dat multidisciplinaire streven is fijn. Op Wit worden mooie combinaties gemaakt met foto’s die afkomstig zijn uit de rijke depots van het Nederlands Fotomuseum: een eenzame koude schaatser van Aart Klein uit 1969 met een warm gebreid vest van modeontwerper Sandra Backlund, of een prachtige serie communieportretjes van onschuldige meisjes van Werner Mantz met een niet zo onschuldig schilderij van Katinka Lampe. Er is gloednieuw werk te zien, zoals een installatie van Anouk Kruithof, en er is oud werk dat je opnieuw laat kijken, zoals de prachtige schilderijen van Jan Schoonhoven uit de collectie van het Van Abbemuseum in Eindhoven. Zo rijk kan een Nederlandse tentoonstelling dus zijn, wanneer je slim gebruik maakt van wat hier in de museumarsenalen aan schatten wordt bewaard.

 

 

 

 

 

 

Er zijn een paar onhebbelijkheden, die stuk voor stuk te maken hebben met keuzes maken en de boel, ten bate van de kunst, begrenzen. Zo breed als het thema kan worden opgevat, zo uiteenwaaierend is ook de expositie. Maar een opsomming leidt niet noodzakelijkerwijs tot verdieping. Bij sommige foto’s of kunstwerken vraag je je af of ze nu werkelijk iets wezenlijks bijdragen aan het verhaal, of simpelweg werden gekozen omdat er iets wits op staat. Daardoor dreigen andere bijdragen in het witte geweld ondergesneeuwd te raken.

Ook nam Van der Zwaag een kleine deelpresentatie op van trendwatcher Lidewij Edelkoort. Die mag lang doorgaan over de verschillende soorten wit die onze wereld kent en toont uitvergrote pagina’s uit haar tijdschrift View on Colour, waarin kunstwerken niet als afzonderlijke creaties worden beschouwd, maar als uniforme illustraties van een overkoepelende toekomstvisie. Dat werkt misschien in dat tijdschrift, maar niet aan de muur van een museum waar juist de veelkleurigheid van de kunst gevierd zou moeten worden. Had dát nu weggelaten.

Afgezien daarvan: lang leve de toekomst.

 

 

Wit. T/m 5 januari in het Nederlands Fotomuseum, Rotterdam.

Publicatie in samenwerking met ELLE Deco, €5,99