Of ik nog meer stof nodig heb voor mijn stuk. Ik dacht het niet; stof genoeg. Drie meter bij drie meter, om precies te zijn. Ik verdrink bijna in een zee van zwarte wikkellap, die door twee mensen tegelijk om me heen wordt gedrapeerd.

Mijn hoofd moet eerst door een lange donkere gang en dan door dát gat daar, ergens ver boven me. Mijn armen verdwijnen in tunnels van textiel, die worden omgeslagen en opgestroopt totdat mijn vingertoppen aan het einde weer naar buiten piepen. Onderwijl kijk ik in de spiegel en zie niets dan een bleek gezicht te midden van een grote zwarte stofstorm. Het is alsof ik vlak voor een theatervoorstelling mijn hoofd door een kier in het gordijn heb gestoken om naar de zaal te spieken.

Maar zie, langzaam begin ik vorm te krijgen. Iemand knoopt een touw om mijn middel en laat een overdadige hoeveelheid stof eroverheen bloezen. Aan de onderkant ontstaat een smalle rok tot op de grond, versierd met symmetrische blauwe banen. Iemand slaat een deel van de lap over mijn hoofd en knoopt er een dikke band omheen. Er wordt nog wat opgehesen, aangesnoerd, gladgestreken, ingestopt. En dan ben ik klaar.

 

 

 

 

‘De vrouwen uit Jordanië doen dit dagelijks en ze doen het in hun eentje, razendsnel’, zegt Gillian Vogelsang-Eastwood monter, terwijl ze nog even een stuk stof om mijn rechterarm wikkelt. Niet alle vrouwen uit Jordanië natuurlijk. Wat ik nu aan heb is een replica van een traditionele bedoeïenenjurk, afkomstig uit Centraal-Jordanië. Hij wordt nog wel gedragen, maar behoort inmiddels tot het textiele erfgoed van het Midden-Oosten, net als de Zeeuwse klederdracht bij ons.

Gillian Vogelsang-Eastwood, een kleine, rap van de tongriem gesneden Engelse vrouw, is textielhistoricus. Ze weet alles van kleding uit het Midden-Oosten. Ze weet ook alles van kleding uit de oudheid, want ze deed uitgebreid onderzoek naar textiel uit de Romeinse periode in Egypte. In 1991 richtte Gillian Vogelsang-Eastwood (ze trouwde met een Nederlandse man) het Textile Research Centre in Leiden op. Daar ben ik nu.

In dit onderzoekscentrum, waar je ook gratis tentoonstellingen kunt bekijken, draait alles om de vraag hoe kleding bijdraagt aan iemands identiteit. Wat draag je en wat wil je ermee zeggen? Vele antwoorden zijn mogelijk. Ze worden bewaard in het TRC, in kartonnen dozen en tussen zuurvrij papier: vrouwenkleding uit Kameroen, zondagse dracht uit Volendam, gothic-pruiken, rode gewaden van Boeddhistische monniken uit Nepal, 18^de-eeuwse lederen priesterhabijten uit Duitsland (je gelooft het niet), een zwarte hoed uit 1796 met de originele beschrijving erbij.

Ze zeggen van alles, die kledingstukken. Ze zeggen: hola meneertje, ik ben getrouwd, of: ik behoor tot die ene stam, je weet wel, bij de derde boom links, of: ga weg, ik ben in de rouw, of gewoon: ik heb het verdikkeme hartstikke koud.

 

 

 

 

Ik kijk naar mezelf in de spiegel. Zo’n bedoeïenenjurk uit Jordanië staat onverwachts elegant, maar – wat-ie precies wil zeggen? Ik weet niet zoveel van bedoeïenen en zeker niet van die uit Centraal-Jordanië. Misschien kan ik proberen om het te voelen, ik ben tenslotte in een onderzoekscentrum.

Goed dan.

Voor iemand die niet van verkleedpartijtjes houdt, voel ik me behoorlijk op mijn gemak. Ik voel me veilig, alsof ik mijn eigen huis met me meedraag. Verder kom ik niet.

Maar kijk, dat is zo gek nog niet, blijkt later. Want dan vertelt Gillian Vogelsang-Eastwood dat de bedoeïenenvrouwen hun geld en hun kostbaarheden meedragen in de bloezende overlap van hun jurken en dat niemand (lees: geen man) het in zijn hoofd zal halen om er een onrechtmatige graai naar te doen. Het zijn beschermjurken.

Wat een plek, dat Textile Research Centre. Hier ligt stof voor járen.

 

 

Textile Research Centre. Hogewoerd 164 in Leiden.

Gepubliceerd in ELLE, augustus 2012