Aan de buitenkant van de stand van de immer eigentijdse en Parijs-coole Galerie du Jour Agnès B hangt een enorme strandscène van de populaire Italiaanse fotograaf Massimo Vitali. Paris Photo 2012: hallo crisis.

 

 

 

 

Dat klinkt een beetje vreemd. Waarom zou een manshoge foto van een topfotograaf, die toch al gauw een paar duizend euro kost, duiden op economische malaise? Dat komt omdat een foto van Vitali, ondanks de prijs, een veilige keuze is. Een foto van Vitali verkoop je eigenlijk altijd wel.

Zijn efemere, azuurblauwe feelgood-vergezichten van mensen aan het strand of op een ander idyllische plek met veel water en zon komt de bezoeker van de jaarlijkse fotobeurs (waarvan de zestiende editie dit jaar voor de tweede maal plaatsvindt in het Grand Palais) al jaren tegen. Ze hangen als kleurige lokkertjes vaak aan de buitenkant van de stands. En dit jaar is de fotografie van Vitali dus ineens het visitekaartje van Agnès B, wat opmerkelijk is en ook wel verontrustend.

Agnès B is een oudgediende op Paris Photo. De galerie was erbij vanaf het prille begin, vaak met constante kwaliteit en originaliteit. De galerie toont altijd nieuwe, frisse fotografie van jonge (Franse) fotografen. Die zijn er gelukkig nog steeds. Maar het bijzondere en intieme werk van documentairefotografen Marion Poussier en Amélie Debray is pas te bewonderen wanneer je de stand binnen bent, voorbij die Massimo Vitali die daar buiten zo lekker het verkeerde signaal hangt uit te zenden. Je moet er echt naar zoeken.

 

 

 

 

Dat is bij meerdere galeriestands aan de orde: goed verkoopbaar en behoudend werk hangt buiten, nieuwe en spannender foto’s hangen binnen. Bij Camera Work uit Berlijn is het zelfs helemaal feest. Daar hangt aan de buitenmuur een groot glamourportret van David Lynch (door Nadav Kander) voor ruim 14 duizend euro, en binnen nog eens een gigantische modefoto van Steven Klein: Kate Moss voor 30 duizend.

 

 

Het is duur werk, maar je kunt er als galeriehouder de donder op zeggen dat het verkoopt. Dat is een omslag vergeleken met vorig jaar. Waar Paris Photo toen verfrissend en creatief oogde, lijkt de beurs nu gezapig en minder dynamisch.

Toch kun je het Agnès B noch de andere galeries op Paris Photo nauwelijks kwalijk nemen dat ze op veilig spelen. Het werd ongetwijfeld ingegeven door de financiële crisis en door het feit dat de organisatie van de fotobeurs, aangevoerd door de ambitieuze Julien Frydman vorig jaar het gigantische en prestigieuze Grand Palais heeft uitgekozen als nieuw onderkomen en nieuwe, internationaal succesvolle galeries (Gagosian uit New York, Weinstein uit Minneapolis) uitnodigde.

Daardoor schoten de standprijzen bijna door het beroemde glazen dak van het Grand Palais. Het betekende voor Roy Kahmann van de gelijknamige galerie uit Amsterdam, vorig jaar voor het eerst present, dat hij dit jaar moest kiezen tussen de Amsterdamse kunstbeurs PAN en Paris Photo. Het werd PAN. De enige twee Nederlandse galeries op Paris Photo zijn Paul Andriesse uit Amsterdam (vorig jaar teruggekeerd na een jarenlange afwezigheid) en Flatland uit Utrecht (erbij vanaf het begin).

Opvallend is dat Flatland het tegenovergestelde doet van Agnès B: in plaats van uit te pakken met Erwin Olaf en Ruud van Empel, fotografen die het in Parijs doorgaans erg goed doen, is het eerste wat je hier ziet een muur die werd volgeplakt met foto’s van documentairefotograaf Rob Hornstra op krantenpapier (een nieuw onderdeel van het Sochi Project waar Rob Hornstra samen met journalist Arnold van Bruggen al jaren aan werken). In principe onverkoopbaar werk dus. En bovendien wordt de krant zelf in grote stapels gratis aangeboden.

 

 

Het is een experimentele actie in een tijd als deze, zou je denken, iets wat je alleen maar kunt doen wanneer je weet dat je voor de rest gebeiteld zit. Maar dat is interessant: de dag na de opening blijkt dat die muur van Rob Hornstra in zijn geheel ‘waarschijnlijk’ (volgens Flatland) wordt verkocht voor 30 duizend euro aan een particuliere verzamelaar.

Je kunt beweren dat dit een triomf is voor de fotografie, met name voor Rob Hornstra. Een welkome beloning voor jarenlang onderbetaald hard werken. Tegelijkertijd kun je het cynisch bekijken: hier toont Paris Photo zijn ware, commerciële gezicht. Deze editie is vooral een beurs bedoeld voor de hele rijken, die zelfs betalen voor iets wat gratis wordt verspreid.

 

 

Hoogtepunten Paris Photo 2012

1. Irving Penn, te zien bij Pace/McGill uit Londen

Kijken is hier het devies: kijken naar minutieus gefotografeerde doeken en verfrommelde servetten.

2. Een deeltentoonstelling op Paris Photo is gewijd aan The Archives of Modern Conflict, een gigantisch archief met oude fotografie, waarvan de eigenaren uitblinken in het maken van exposities.

3. Ilit Azoulay, te zien bij Andrea Meislin Gallery uit New York

De grote foto’s van de Israëlische Azoulay tonen intrigerende Wunderkammers met allerlei spullen, samengebracht volgens een logica die soms begrijpelijk is en soms prettig verwarrend.

 

 

4. Adam Broomberg & Oliver Chanarin, o.a. te zien bij Paradise Row uit Londen

Dit duo steelt de show op de beurs. Hun werk wordt op verschillende plekken getoond en verrast steeds door de verschillende verschijningsvormen en stilistische kwaliteit.

 

 

Paris Photo 2012. Tot en met 18 november in het Grand Palais, Parijs.

 

Gepubliceerd in de Volkskrant op vrijdag 16 november 2012