Het onderschrift bij deze foto, onlangs in de NRC, luidt: ‘Een opstandeling gisteren bij de strategisch belangrijke stad Ajdabiya in het noordoosten van Libië’.

Ik zie alleen maar rode schoenen.

En ik zal toch zeker niet de enige zijn? De fotograaf (zijn naam staat niet vermeld, hij werkt voor Reuters) moet ze hebben gezien als een cadeautje. Een man als een silhouet in de woestijn, zwarte kleding, zwarte baret, het wapen waarvan de contouren zich scherp aftekenen tegen geel woestijnzand – en dan die rode sportschoenen. Precies wat de foto nodig had.

Ik speur in het bijbehorende artikel naar een aanwijzing, of eigenlijk naar een bewijs dat ik niet de enige ben die zich verbaast over die schoenen terwijl er belangrijker zaken aan de orde zijn, zoals een oorlog.

Maar de verslaggever, Gert van Langendonck, laat het onderwerp onbesproken. Wel schrijft hij over ene Awad Ganoussi, een Libische rebel die Gaddafi wil uitschakelen. Hij schrijft: ‘… Awad Ganoussi, die normaal een kledingzaak uitbaat in Benghazi’.

Zou de man met de rode schoenen Awad Ganoussi zijn? Zou hij geen andere schoenen hebben dan deze? Lijkt me sterk voor iemand met een kledingwinkel. Bovendien: dit zijn geen schoenen om hard op weg te rennen mocht de vijand ineens voor je neus staan. De zolen zijn te dun. Volgens mij zijn ze van Puma, op de linkerschoen zie ik nog net een katachtige vorm. Zou Ganoussi soms geweten hebben dat er fotografen in de buurt waren en wilde hij modebewust voor de dag komen?

Oorlog en rode schoenen – het lijkt ineens een thema. Deze krantenfoto deed me denken aan een rode hakschoen, bovenop een enorme stapel eenzame oude schoenen. Of eigenlijk niet aan de hakschoen zelf – want die zag ik nooit in het echt – maar aan de beschrijving ervan die ik nog niet zo lang geleden las.

 

 

Het geweldige boek The Thoughtful Dresser, The Art of Adornment, the Pleasures of Shopping and Why Clothes Matter (Virago Press, 2009) begint met die ene schoen, gezien door de ogen van de Britse auteur Linda Grant.

 

 

Grant stelt zich de eigenaresse van die schoen voor, verzint meerdere versies van iemand die hecht aan mooie kleren en al haar geld opzij legt om de felbegeerde rode hakjes te kunnen kopen.

‘I have tried to imagine the transaction in the shop in dozens of ways, and then the figure of a woman walking home (or driving, or taking a bus, a tram, a taxi), but whatever her station in life, her age, her figure, and her marital situation, the one thing I can be sure of is what she felt: that pleasurable frisson of excitement and delight when a woman makes a new purchase in the clothing department, and particularly an item as nonutilitarian as a pair of red high-heeled shoes.’

En dan schrijft Grant – fijntjes, en vastbesloten om haar lezer een mokerslag toe te delen:

‘The red high-heeled shoe exists. You can see it for yourself if you travel to Poland, drive a couple of hours west from Krákow, and visit the museum which is what remains of the main camp at Auschwitz (…).’

De rode schoen is van een vermoorde joodse vrouw geweest. Even twijfelt Grant aan de authenticiteit ervan. Is die schoen niet door een overijverige museumconservator en uit goedkoop effectbejag aan de berg toegevoegd? Zo werkt dat, bedenk ik nu, immers ook in de film Schindler’s List van Steven Spielberg: alles in die film is in zwart-wit, behalve het jasje van een klein joods meisje. Een rood jasje, waardoor het meisje extra goed opvalt wanneer ze aan het einde van de film dood op een kar ligt. Effectbejag. Mokerslag.

 

 

Een expert stelt Grant gerust. De schoen is echt.

Intussen peins ik me rot over die Libische man uit de krant. Hoe echt zijn zíjn schoenen?

 

De schoenen op de home -pagina zijn afkomstig van de tentoonstelling Our World at War, georganiseerd door het Rode Kruis in Hong Kong, 2009.